Paris ve İstanbul’dan topladığım kartpostallarda, desenlerde yakalanan kızlara var olma imkanı verdim ve onlar da kendi hikayelerini anlattılar. “Yeni Vatandaş “ı yeni tarihsel çağrışımlarıyla Avrupa’ya yerleştirmek, Avrupa temsil geleneğinin sınırlarını zorlayan bir ifadeye olanak sağladı. Temsili aşmanın bir yolu olarak, desenlerin içinden çalışacak yapıbozum araçları haline gelen duvar kağıtları ve Türk çinilerinden stratejik kaynaklar ödünç aldım. Sanat tarihinden görece dışlanmış kolonyal imgeler -neşe içinde koşuşturan maymunlar, çay seremonisine katılan Çinli kadınlar- kendilerine yer buldular, işgal ettikleri yüzeylerle sonsuzca çoğaldılar ve yarattıkları atmosferle kolektif hafızanın bir parçası oldular. “Öteki “nin bu süslü dönüşümü dekoratif bir uzlaşmanın sonucudur. Farkında olmadan bakışımızı etkiler ve onu dönüştürürler. Bilinçli bakışın aksine, duvar kâğıtlarına bakmayız; onlar istemsiz bir bakışın nesneleri olarak bizi kuşatırlar…Ağır yağlıboya tablolara ev sahipliği yapan ve ev sahibinin seçkin zevkini yansıtan duvar kağıtları ve fayanslar, mistik bir atmosferin ötesinde bilinçdışına doğru biriken tekinsiz imgeler diyarıdır. Paris’te bir müze fuayesinde bulduğum kartpostal üzerinde, Çinli kadın ve çocuğun imgelerinde tutuklanan arzuyu ortaya çıkarmak için müdahalelerde bulundum. Çinli kadın fallusunun aniden ortaya çıkmasıyla şaşırıyor ve çocuk Avrupa’nın İslamofobisine karşı bir narsist haline geliyor; örtünüyor ve kendini okşuyor. Sömürgeci, oryantal ya da başka herhangi bir ideolojik söylemle üretilen bilgi, ötekini yaratmakla kalmaz, onu bir imgeye dönüştürür. Islah edilemeyen ya da ehlileştirilemeyen ‘farklılığı’ bu söylemlerden kurtarmak için onlara kendi jestlerini bahşettim. Türkiye’nin turistik bir imgesi olarak sıklıkla kullanılan Çintemani deseni, kendi yüzeyinden koparılarak kültürel bir temsil olarak dolaşıma girmiştir. Kültürel tüketimin popülist bir yansıması olan bu desene içkin şiddet, kızların baş döndürücü ve öfkeli eylemlerinde direniş olasılığını serbest bıraktı. Yeni Vatandaş’a bir varoluş alanı yaratmak için onu dayatılan tanımlardan ve tüm ideolojik bakışların dar anlamlar dünyasından kurtardım. Bastırılmış ve Avrupa’nın siyasi sınırlarının dışında bırakılmış, süslemenin masum desenlerinde saklanan kültürel farklılıklar üzerine düşünmek için onlara hareket etme hakkı tanıdım. Bu zamansız donmuş görüntüler video teknolojisinin olanaklarıyla özgürleşiyor.
İnci Eviner
Stories We Live With-Selections, Q Contemporary, Macaristan, 2022
İnci Eviner Retrospektifi: İçinde Kim Var?, Istanbul Modern, Istanbul, 2016
Yeni Vatandaş, Galeri Nev Ankara, Ankara, 2010
Nouveau Citoyen, MAC/VAL, Vitry-sur Seine, 2009
Stories We Live With-Selections, Q Contemporary, Macaristan sergisinden genel görünüm, 2022